Op 10 april aanstaande is de derde Dag van de Fietshelm. Hoe noodzakelijk is het om een dag als deze te organiseren?
Myrthe Boss: “Zo’n dag helpt heel erg om de fietshelm normaler te maken. Dat mensen erover gaan nadenken of dat iets is wat ze zelf beter ook kunnen gaan doen. We zien dat de cijfers met verkeersslachtoffers in de laatste jaren gestegen zijn en dat een groot aantal van die mensen hersenletsel heeft. Met een helm verklein je gewoon het risico op hersenletsel.”
Het is eigenlijk een no-brainer, om het zo maar te zeggen?
Myrthe Boss: “Ja, het is iets wat iedereen makkelijk kan inzetten. Eigenlijk is het laaghangend fruit, waarmee je de ongevalscijfers kan verbeteren. En hersenletsel is niet iets als een gebroken enkel. Dat bot geneest wel weer, maar hersenen kunnen niet zo makkelijk genezen. Als je hersenletsel hebt, dan heeft dat ook gevolgen op de langere termijn. Je hersenen zijn een fietshelm gewoon meer dan waard.”
Als neuroloog weet u, als geen ander, hoe beschermend een fietshelm kan zijn. Kunt u dat toelichten?
Myrthe Boss: “Als je op de je hoofd valt wordt de eerste klap natuurlijk wel opgevangen door je schedel, maar hersenen zijn een zacht weefsel dat heel kwetsbaar is. Die helm is een extra barrière tussen de weg en je hersenen. Dat vangt de klap voor een gedeelte op. Het is natuurlijk niet zo dat een fietshelm elk letsel kan voorkomen, maar de kans op letsel wordt wel kleiner.”
Een fietshelm lost inderdaad niet alles op, want niet iedereen, die met een fiets valt, komt op zijn hoofd terecht. Pleit u ook nog voor andere maatregelen, die de fietsveiligheid vergroten?
Myrthe Boss: “Ik zit ook in het initiatief Artsen voor Veilig Fietsen. Daar is de helm één van onze belangrijkste punten, maar we hebben het ook over verkeersveiligheid in het algemeen. Dat gaat over infrastructuur, snelheidsverschillen op het fietspad, snelheid binnen de bebouwde kom, goede verlichting en zichtbaarheid. Dat zijn ook allemaal dingen, die de kans op ongelukken verkleinen. Daarnaast heb je als verkeersdeelnemer ook een eigen verantwoordelijkheid, dat je ook goed let op je medeweggebruiker. Je ziet dat de manier waarop mensen met elkaar omgaan in het verkeer aan het verharden is.”
Van tijd tot komt er een roep om een fietshelmverplichting op e-bikes. De meningen daarover lopen nogal uiteen, maar iedereen is het er wel over eens dat het stimuleren altijd goed is. Hoe staat u in deze discussie?
Myrthe Boss: “Wij zijn voor het stimuleren, omdat je daarmee veel meer kan bereiken. In Denemarken hebben ze met gerichte campagnes bereikt dat het dragen van een fietshelm heel normaal is. Als dat veel normaler in het verkeersbeeld is, zetten ouderen ‘m wel op. Dat zie je nu al ontstaan. Bij kinderen is het dan ook veel minder een dingetje. Als een vriendje gewoon een fietshelm draagt, dan wil jij dat ook. Kinderen willen natuurlijk stoer zijn en erbij horen. Een verplichting willen wij absoluut niet, want krijg je weerstand. In Denemarken hebben ze bewezen dat het ook kan zonder verplichting.”
Vindt u dat er vanuit de overheid meer gedaan moet worden om de bevolking ertoe aan te zetten een fietshelm te gaan dragen?
Myrthe Boss: “Dat denk ik zeker, maar tegelijkertijd is het ook heel mooi dat provincies er al actief mee bezig zijn. De provincies Friesland, Limburg en Gelderland hebben al kortingsacties georganiseerd voor de aanschaf van een helm. Ook organisaties als Veilig Verkeer Nederland en de ANWB doen er al heel veel dingen mee, maar de overheid is nu ook aan zet, denk ik. Er worden al stappen gezet. Er is nu een strategie opgesteld voor het stimuleren van vrijwillig helmgebruik. De plannen daarvoor worden in mei voorgelegd aan de Tweede Kamer. Als artsen, hebben wij daarin een adviserende rol om het belang van de preventie van hersenletsel te benadrukken, maar ook het belang van die cijfers van verkeersgewonden. Wij kijken daar vanuit ons perspectief naar. Met de Veilig Verkeer Nederland, Veiligheid.nl, de Hersenstichting, ANWB, RAI Vereniging en BOVAG hebben we een hele mooie coalitie, die daarin met ons mee optrekt.”
In het straatbeeld zie je dat de fietshelm steeds vaker gedragen wordt. Vooral door ouderen, mensen die fietsvakanties maken en steeds vaker ook kinderen. Zijn we al genoeg op de goede weg?
Myrthe Boss: “Ik denk dat we al heel mooi op weg zijn. Vanuit de Hersenstichting, Artsen voor Veilig Fietsen en de ziekenhuizen zijn we begonnen hier aandacht voor te vragen. Als je kijkt naar wat we met deze middelen nu al bereikt hebben, zijn we al heel goed op weg. Maar als er vanuit de provincies en de landelijke overheid ook meer geld beschikbaar gaat komen, en er een duidelijke strategie gaat komen, kunnen we ons richten op de risicogroepen. Daarin zijn kinderen heel belangrijk. Daar is veel winst te behalen, maar daarin moet je ook de ouders betrekken en informeren. Want die bepalen vaak of hun kind wel of niet een helm opzetten. Bij ouderen zie je het dragen van een helm al wel meer opkomen. Een derde speerpunt vanuit de overheid zijn de forenzen, die meer fietskilometers maken. Als we dat gaan inzetten heb ik echt wel goede hoop dat we nog meer in een versnelling gaan komen. Ik hoop dat het opzetten van een fietshelm net zo gewoon wordt als het gebruik van een autogordel, wat ook ingeburgerd moest raken.”
We hadden het al eerder over de Dag van de Fietshelm. Hoe haken jullie daar vanuit Ziekenhuis Gelderse Vallei op in?
Myrthe Boss: “Vanuit ons ziekenhuis gaan we verschillende dingen doen. We gaan bij ons personeel aandacht vragen voor de fietshelm. Ze kunnen de werkkostenregeling inzetten voor de aanschaf. Er is een fietsparcours voor kinderen, om te kunnen fietsen met een helm. Er kunnen helmen gewonnen worden. Verder doen we, in samenwerking met Doortrappen, in Gelderland ook de aftrap van de kortingsactie in Gelderland met de wethouder van Ede erbij. Er is ook een route voor ouderen en mensen kunnen hun fiets laten controleren.”
Laatste vraag, waarop ik het antwoord denk ik al weet: draagt u zelf ook een fietshelm?
Myrthe Boss: “Zeker! Mijn kinderen hebben vanaf hun loopfiets al een helm op. Mijn moeder is een paar jaar geleden overleden aan de gevolgen van een val met de Ebike. Toen ik me meer ben gaan bezighouden met het belang van het dragen van een fietshelm, ben ik ‘m zelf ook altijd gaan opzetten. Ik heb een bakfiets en een gewone fiets en zet in principe altijd een helm op. Als ouders heb je natuurlijk ook een voorbeeldfunctie naar je kinderen. Als je zelf een helm draagt zijn zij ook makkelijker geneigd om ‘m op te zetten. En mijn kinderen hebben zelf zoiets van ‘Mam, jij moet zelf ook een helm op zetten’.”
